YENİ NESİL SALON SPORLARINDAN: BODYBUILDING

Samet AVDAÇ, 1995 yılında, İzmir ilinin Konak ilçesinde doğdu. Lisans eğitimimi Yaşar Üniversitesi (İngilizce)İşletme departmanında dönem 3’üncüsü olarak tamamladı. Ve şu anda yine anabilim dalımda bütünleşik doktora üzerine çalışmakta olan başarılı sporcu, mesleki olarak, 2017 yılından bu yana, ana planda vücut geliştirme ve fitness gelişim hizmetleri alanında antrenör olarak danışmanlık sağlamaktadır. Europe World Spor’a güzel bir söyleşi yaptı.

Bodybuilding nedir? Bu sporu kimler yapabilir, kimler yapmalıdır?

Vücut geliştirme, bireylerin estetik sınırlarını ya da beden formlarını, antrenman, beslenme ve dinlenme bileşenleri ile simetri, proporsiyon ve denge unsurlarını dikkate alarak, bir üst noktaya taşıması için gerçekleştirdiği tüm eylemler bütünüdür. Dünya üzerinde yaşayan her bir birey vücut geliştirme sporunu icra edebilir. Genetik potansiyel ya da somatotip avantaj ile sahada daha hızlı sonuç alan kimseler elbette olabilir ama unutulmamalıdır ki vücut geliştirme, her bir birey için kendi limitlerine meydan okuma sürecidir.

Bodybuilding nasıl yapılır? Belirli bir beslenme kuralı var mıdır?

Vücut geliştirme antropoloji, kimya, tıp gibi birçok disiplin ile bütünleşik bir temelde ve ‘özgüllük’ ilkesi ışığında, her bir bireyi, ayrı ayrı ele alır. Dolayısıyla her bir bireyin vücut tipine, mevcut fizyolojik ve biyokimyasal durumuna ait verilerin değerlendirilmesi ile birlikte kişiye ait antrenman ve beslenme protokolleri oluşturulur. Bu noktada yine antrenman bilimlerine ait periyodizasyon, antrenman hacmi, yoğunluk, sıklık, egzersiz değişkenleri gibi birçok parametrenin konsensüsünün oluşturulduğu ve her bir döneme ait ayrı ayrı beslenme disiplinlerinin yaratıldığı holistik bir süreç ile kişinin sahada ilerleyen bir fenotipi gerçekleştirmesi sağlanır.

Vücut geliştirme yapanlar şu şekilde bir beslenme yapısına sahip olmalıdır gibi bir söylem bu önemli ilkeyi pasifize edebilir, hedefe giden yolda kişilere spesifik olmayan ve yarar arz etmeyen sonuçlar doğurabilir. Bunun yerine ortak nokta teşkil eden ve dünya üzerinde yaşayan her insan için geçerli olan, yeterli miktarda hidrasyon, uyku süresi, gerekli aritmetik sonucu ortaya çıkan makro (karbonhidrat, protein, yağ) ve mikro besin alımı, yeterli şiddette antrenman gibi konu başlıklarına odaklanarak konuyu daha bütünsel bir süreç olarak şu an ele almamız bizlere daha az sapma içeren sonuçlar sunabilir. Örnek olarak hangi birey olursa olsun, günlük su tüketiminin yetersiz olması nedeniyle hidrasyon sağlayamadığı bir zeminde gerekli antrenman performansı gerçekleşemeyecektir ve bu tüm insanlık için ortak bir bilgidir.

Branşın nerelerde yapılır? Sadece fitness salonlarında yapılan bir spor mudur yoksa evde de yapılabilir mi?

Vücut geliştirme sporu gerekli ekipman yeterliliği ve çeşitliliğinin sağlandığı tüm ortamlarda icra edilebilir. Özellikle uluslararası pandemi süreci ile evde spor yapma ya da mevcut hedeflere ev ortamında ulaşabilme isteği gündem oluşturmuştu.

Mevcut hedeflere uyumlu bir şekilde hazırlanmış mini bir salon ile süreç içerisinde form koruma ya da progresyon sağlanabilir. Örneğin, Amerika’nın her eyaletindeki birçok vatandaşın müstakil evlerinde ‘garage gym’ şeklinde bilinen garaj ortamında oluşturulan çok fonksiyonel ve yeterlilik eşiği yüksek salonlar mevcut ve çalışmalarına bu ortamlarda devam etmekteler. Bununla birlikte, müsabık ya da müsabık olmayan amatör veya profesyonel sporcu kitlesi içerisinde de bu mini salonların ihtiyaçları karşılayamayacağı dönemler olabilir. Bu nedenle, yeterli kapasiteye sahip spor salonları onlar için bu konuda listenin bir numarası olabilir.

Son olarak evde ya da bu tip bir ortamda antrenmanlarına devam etmek isteyen tüm herkes için dikkat edilmesi gereken ilk husus gerekli güvenlik protokollerini sağlamak olacaktır. Nitekim pandemi süresince trajikomik birçok görüntü bunu kanıtlar nitelikte.

Danışanlarınız kaç yaş grubu, hangi sporcular daha çok fitness salonlarını antrenmanları için tercih ediyor?

Danışanlarımıza ait yaş istatistiğine bakıldığında genel olarak 14-65 aralığına ait bir spektrum, şu an sahada temas halinde olduğumuz grubu oluşturmaktadır. Yoğunluğu oluşturan yaş aralığına baktığımızda ise 18-30 yaş içerisindeki dinamik kitlenin, özellikle, vücut geliştirme ve estetik gelişim konusunda oldukça motive olduğunu gözlemlemekteyiz ve özellikle, birebir ve uzaktan eğitim gibi farklı danışmanlık hizmetlerine başvurularda yine bu istatistik göze çarpabiliyor.

Genel kitleyi oluşturan müşteri portföyünü incelediğimizde ise ‘estetik gelişimi’ için hedefler belirleyen kadın ve erkek amatör sporcular gibi bir segmentin, spor salonlarını daha çok tercih ettiğini söyleyebiliriz.

Kaç senedir bu işle uğraşıyorsun? Bu senin için hobby mi iş mi?

2017 yılından bu yana vücut geliştirme ve fitness hizmetleri alanında antrenör olarak mesleğimi icra ediyorum. Şu anda meslekte 5.yılımı doldurmak üzereyim ve bu alandaki yaptığım her bir çalışmayı gerçekten keyif alarak yapıyorum. Antrenörlük sürecinde özellikle karşılaştığınız sorunlar, bunları çözmek adına atılan adımlar ve elde edilen somut başarılar gerçekten günün sonunda yüzünüzde keyifli bir gülümsemeyi sizlere sunuyor. Mesleğimiz birçok pozitif bilim ve disiplin alanı ile işlevsellik kazanmakta.

Danışanınıza uygulatacağınız bir egzersiz sırasında egzersizin doğru eksenlerde ve açılarda icra edilmesi gibi bir süreçte biyomekanik ve geometri gibi disiplinlerle, gelişim sürecinde yaşanılan aksaklıklarda veya sorunlarda egzersiz fizyolojisi, beslenme ve diyetetik veya endokrinoloji gibi tıp alanları ile sorunlarımıza çözümler üretmekteyiz. Araştırmacı ve gözlemci bir kimlik mutlak surette gerekliliğimiz ve bence mesleğimizin en keyifli yanı. Danışanlarınızın gün geçtikçe elde ettiği fiziksel değişimler, bunlardan yana onların elde ettiği mutluluklara şahit olmanız mesleğinize olan bağlılığınızın her gün artmasında sanırım temel taşlarından birini oluşturmakta.

Neden ‘’Bodybuilding’’ diye sorsak hem ikna edici hem açıklayıcı ne söylersin?

İnsanoğlu çok özel ve çok detaylı bir organizmadır. Vücut geliştirme, en küçük yapıtaşı hücreden tüm organizmaya kadar bu detaylı sistemi tanıma, etki-tepki mekanizmasını öğrenme ve onu mevcut sınırların bir adım ötesine taşıyabilme aksiyonudur. Bu aksiyon süreci ile sizler, mevcut ve daha ileriye dönük potansiyel etkinliğinizi görebilir ve bunu sağlayacak iradenin açığa çıkmasını sağlayabilirsiniz. Bu önemli kimliği elde etmek için ise, temelde yatan disiplin ve istikrar gibi kilit rolde olan iki önemli öğeyi açığa çıkarmalısınız. İşte vücut geliştirme, bireyi bu denli dizayn edebilecek ve ona çok önemli kazanımlar elde ettirecek bu önemli vasıfları kişiye yaşam yolculuğu boyunca kullanabilme farkındalığı sağlayan önemli bir disiplindir.

Son olarak bodybuilding yapanlar, yapacaklar için tavsiyelerin ve eleştirilerin nelerdir?

Vücut geliştirmede, iskelet kasının gelişimini indükleyecek gerekli uyaran, yüksek yoğunluklu kas kasılmadır. Stimülasyon-toparlanma-gelişim. Bu üç önemli unsur vücut geliştirmede ilerleyen bir fenotipi elde edebilmek için mutlak surette iyi tasarlanmalıdır. Değerli hocam ve mentorum, Orhan Tezişçi’nin bir makalesinde belirttiği gibi ‘…Şiddet, maksimal hipertrofi için temel tetikleme mekanizmasının ateşleme noktasını elinde taşır…’. Bu nedenle sahadaki her bir birey, yeterli şiddet eğrisine sahip antrenman içeriğine sahip olmalıdır ve bunun için gerekli yoğunluk metotlarının bilinmesi ve antrenmanlara serpiştirilmesi çok önemlidir.

Dolayısı ile antrenman büyüme mekanizmasını harekete geçiren bir araçtır, büyümenin kendisi asla değildir. Ayrıca, çok uzun süren, 2-3 saat gibi antrenman süreleri, vücudun sınırlı olan biyokimyasal kaynakları için çok talepkar, gelişimi sınırlayan ve noktalayan sebeplerin başında gelir. Antrenman sahasında, maraton koşan bir atlet gibi uzun süre devam edegelen bir enduransif kimlik değil, sprinter bir atlet gibi tüm mental ve fizyolojik hazırlığın devamında, topyekûn mücadelenizi en kısa süre içerisinde sunan bir kimliği amaç edinmelisiniz.

Gerçek vücut geliştirme süreci spor salonunda değil bunun dışında gerçekleşir. Yeterli toparlanma sürecini vücudunuza sunmalısınız çünkü sadece antrene edilmiş lokal kas grubu değil, tüm fiziksel sisteminiz bu dinlenme sürecine ihtiyaç duyar. Bu süre 72 saatten 120 saate kadar yapılan antrenmanın şiddetine bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Özellikle spor salonlarında, bu önemli noktaları atlayarak veya bu denli antrenman süreçlerinin ardından gerekli uyku süresi ve solid gıda alımını göz ardı edenlerin hangi besin takviyesini almalıyım şeklindeki arayışları, altını çizerek belirtmeliyim ki maalesef onlara bir sonuç sunmayacaktır.

Vücut geliştirme dünyasına adını altın harflerle yazdıran ve bu konuda birçok eser veren Mike Mentzer ve 6 defa Mr. Olympia ünvanını elde eden Dorian Yates gibi isimlerin ve öğretilerinin, yeni yetişen nesillerimizin ve sahadaki tüm sporcularımızın, bu mental olgunluğu kazanma sürecinde, onlara kutup yıldızı gibi doğru yönü tayin etmelerinde önemli katkıları olacaktır.